16 January 2011

Debate Orsamentu hahu iha Plenaria PN

Parlamentu Nasional Timor-Leste hahú  dekada ne’e ho debate orsamentu ne’ebé bele predikte ona katak sei la’o ho diskusaun plenária makaas kona-ba proposta orsamentu billaun dollar ba Orsamentu Jeral Estadu 2011. Iha konkluzaun husi diskursu ne’ebé naruk  Primeiru Ministru Xanana Gusmão husu ba ema hotu-hotu atu “mantein armonia i maturidade polítika, se ita la respeita valór diálogu ho direitu ba diferensa opinoens, nebé tenke konstrutivas.” Maibé, konstrutividade la bele determina deit husi rona nain sira, no la hanesan ho basa liman nebe la kritiku.

Hafoin intervalu han meiudia nian, Komisaun (C) Parlamentu Nasional nian ba asuntu Ekonomia no Finansas aprezenta relatóriu (Ingles ka Portugues) ho rekomendasaun barak. Entre rekomendasaun sira ne’e, Komisaun C rekomenda katak:
  • Governu nia polítika ekonomia sira tenki bazeia ba data nebe sólidu.
  • Tenki halo revizaun ba ajensia autónomu sira no inklui sira iha orsamentu estadu (liu-liu ajensia petroleu no jogo nian).
  • Fundu kombate pobreza ba Presidente nian tenki kansela.
  • Tenke aumenta prioridade ba sektor saude, edukasaun no agrikultura.
  • Tenki  oferese informasaun kompletu kona ba kustu ba sentral eletrisidade Hera.
  • Atu projeksaun folin mina nian halo ho prudente no konsistente liu.
  • Fundu Espesial labele kria sein informasaun kompletu no fundasaun legal, no fundu infrastrutura boot demais.
  • Osan hasai husi Fundu Petrloleu nebe la gasta tenki husik iha Fundu Petroleu iha tinan nia rohan.
Debate Plenariu ne’e sei gasta semana ne’e tomak, no desijaun ne’ebé sei halo bele, tuir Primeiru Ministru nia lian, “mai ita servisu hamutuk ba konsolidasaun no estabilidade polítika ho sosiál no ba kresimentu i dezenvolvimentu reál ba tempu naruk nian." Iha loron 14 Janeiru, tuku 7 kalan, Plenariu aprova orsamentu iha jeralidade, 43-21. Debate kona ba spesialidade atu kontinua semana rua tan.

Maski La’o Hamutuk koalia momos ona iha ami nia kritika no sujestaun sira kona-ba orsamentu ne’e, ami tuir PM nia esperansa ba futuru ida nebe diak liu ba Povu Timor-Leste. Ami husu ba membru Parlamentu sira hotu, lideransa no komentador sira atu hanoin  dook liu eleisaun tinan oin tanba ita-boot sira partisipa iha debate ida nebe importante.

No comments:

Post a Comment